อย่างที่ท่านผู้อ่านทราบกันดีว่า อากาศในประเทศไทยนั้น ร้อนอบอ้าว ทำให้รถยนต์ที่แล่นอยู่ในบ้านเรา จึงจำเป็นต้องติดตั้งเครื่องปรับอากาศ กันจนกลายเป็นเรื่องปกติไปแล้ว แต่หลายๆท่าน อาจจะยังไม่รู้จักว่า ภายในระบบปรับอากาศของรถยนต์นั้น ประกอบด้วยชิ้นส่วนอะไรบ้าง และแต่ละชิ้น มีหน้าที่อย่างไร
เรามาทำความรู้จักระบบแอร์รถยนต์กัน ว่าระบบการทำงานของแอร์รถยนต์นั้นทำงานกันอย่างไร เพื่อท่านผู้อ่านจะได้เข้าใจในการทำงานของระบบต่างๆภายในแอร์รถยนต์ได้เป็นอย่างดี พูดถึงระบบแอร์รถยนต์แล้วท่านเองอาจจะคิดว่า ระบบแอร์ของรถยนต์แต่ละรุ่นนั้นคงเหมือนกันหมด แต่จริงๆแล้วไม่ใช่นะครับ รถยนต์บางรุ่นมีระบบแอร์ที่แตกต่างกันออกไป แล้วแต่การออกแบบระบบการทำงาน ตั้งแต่คอมเพรสเซอร์แอร์ก็มีความแตกต่างกันมาก สมัยโบราณจนถึงปัจจุบัน คอมเพรสเซอร์แอร์นั้นมีทั้งทำงานด้วยคลัตซ์ไฟฟ้าและไม่มีชุดคลัตซ์ไฟฟ้าแล้ว ส่วนระบบไฟฟ้าของระบบแอร์นั้นก็มีมากมายกว่ารถยนต์รุ่นเก่าหลายเท่าทีเดียว ช่างที่ให้บริการถ้าไม่เรียนรู้เทคโนโลยีรุ่นใหม่ๆยากที่จะให้บริการได้
เรามาดูรูปประกอบไปด้วยดีกว่าว่าการทำงานของระบบแอร์นั้นมีอุปกรณ์ส่วนใดทำหน้าที่อย่างไรกันบ้าง มาดูที่คอมเพรสเซอร์ (Compressor) กันก่อนนะครับ ในภาพของตัวคอมเพรสเซอร์ก็จะเห็น “ลูกสูบคอมเพรสเซอร์” ซึ่งเวลาพู่เล่ย์คอมเพรสเซอร์หมุน ลูกสูบภายในตัวคอมเพรสเซอร์นี้ จะยังไม่หมุน นอกเสียจากเราเปิดแอร์แล้วกดสวิตช์ AC บนแผงหน้าปัด กระแสไฟฟ้าก็จะถูกส่งมาที่ชุดคลัตซ์ไฟฟ้าของคอมเพรสเซอร์ จานหน้าคลัตซ์ก็จะถูกสนามแม่เหล็กดึงเข้ามาจับกับพู่เล่ย์ลูกสูบจึงหมุนตามพู่เล่ย์ จึงทำให้คอมเพรสเซอร์ทำกำลังอัด และดูดในเวลาเดียวกัน
ท่อที่เห็นเป็นสีแดงนั้นเป็นท่อที่ดันน้ำยาออกมาเข้าแผงระบายความร้อน(คอนเดนเซอร์ : Condenser) ที่ท่อแรงดันสูงจากคอมเพรสเซอร์เป็นสีแดงจุดนั้น หมายถึง สภาพน้ำยาแอร์นั้นยังเป็นแก๊สอยู่ จนกระทั่งการระบายความร้อนถูกพัดลมระบายได้อุณหภูมิลดลง น้ำยาก็จะแปรสภาพเป็นของเหลวดังในรูปที่เป็นแถบสีแดงทึบ แล้วน้ำยาที่ไหลเข้ามากรองที่ดรายเออร์ (Dryer) และส่งเข้ามาที่ เอ็กแพนชั่นวาล์ว (Expansion Valve) เจ้าวาล์วนี้ก็จะทำหน้าที่ลดแรงดัน (หรือฉีดน้ำยาให้เป็นฝอย) อย่างรวดเร็วจนเกิดการควบแน่น ที่เป็นท่อสีฟ้าทึบนั้นคือท่อของ อีวาปอเรเตอร์ (Evaporator : คอยล์เย็น) เป็นน้ำแข็ง และแถบสีฟ้าเริ่มจางลง เนื่องจากถูกพัดลมในห้องโดยสารเป่าอยู่ แล้วน้ำยาที่จะค่อยๆแปรสภาพจากของเหลวเป็นแก๊สอีกครั้ง แล้วถูกคอมเพรสเซอร์ดูดกลับมา แล้วอัดออกไปอีก กระบวนการก็จะหมุนเวียนอยู่อย่างนี้ตลอดระยะเวลาที่เราใช้แอร์
ระบบไฟฟ้าแอร์รถยนต์โดยสังเขป
เราพูดถึงการทำงานของระบบน้ำยาแอร์กันมาแล้ว ว่าทำงานอย่างไร ทีนี้ก็มาถึงระบบไฟฟ้า ที่เป็นตัวควบคุมคอมเพรสเซอร์และพัดลมไฟฟ้ากันว่า กระบวนการณ์ต่างๆทำงานกันอย่างไรบ้าง กว่าจะมาเป็นระบบแอร์ให้เราใช้อย่างสมบูรณ์ ผมจะยกตัวอย่างพอสังเขปนะครับ
1.สวิชต์เข้าตัวมอเตอร์พัดลม พร้อมกันนั้นกระแสจากสวิทย์พัดลมยังถูกจ่ายไปหาเทอร์โมสตรัทพร้อมกันด้วย
2.เทอร์โมสตัทแอร์รถยนต์(มีหลายชนิด)ทำหน้าที่เป็นตัววัดอุณหภูมิความเย็น เมื่อความเย็นในตู้แอร์เย็นได้ระดับที่เราปรับตั้งไว้ เทอร์โมสตรัทก็จะตัดวงจรไฟฟ้า ให้คอมเพรสเซอร์หยุดการทำงาน เพื่อป้องกันไม่ให้ตู้แอร์เป็นน้ำแข็ง
อ่านดูเบื้องต้นระบบการทำงานของระบบแอร์นั้น ดูเหมือนจะง่าย แต่ระบบไฟฟ้าของแอร์นั้นยังซับซ้อนอยู่มาก เช่น เราเปิดเทอร์โมสตัทแล้ว วงจรไฟฟ้าจากเทอร์โมสตัทจะถูกส่งมาที่เพรสเชอร์สวิตช์และกล่อง ECU เพื่อชดเชยรอบเครื่องยนต์ และยังส่งกระแสไฟฟ้ามาที่รีเลย์คลัตช์คอมและรีเลย์พัดลมไฟฟ้าด้วย นอกจากนี้ยังไม่รวมระบบแอร์ที่เป็น Automatic ที่มีเซ็นเซอร์อีกมากมาย
หวังว่าบทความที่ท่านอ่านมาคงเป็นประโยชน์สำหรับท่านในระดับหนึ่ง ในตอนหน้า เราจะพูดคุยกันลงลึกในรายละเอียดของอุปกรณ์ต่างๆเหล่านี้
(รายละเอียดติดตามตอนต่อไปครับ)
ราชันต์แอร์
—————————————-///——————————————
วินัย บุญโชติ
อู่ราชันต์แอร์
บทความนี้ เป็นลิขสิทธิ์ของผู้เขียน
เผยแพร่ครั้งแรก 24 กุมภาพันธ์ 2009 ใน www.rachanair.net
เผยแพร่ใน www.headlightmag.com โดยได้รับอนุญาตจากเจ้าของลิขสิทธิ์